Dit opiniestuk verscheen op knack.be

​

Gisteren trok ik samen met mijn kinderen nog eens richting bioscoop. Op het programma: de vernieuwde The Lion King. Jong en oud schoof er massaal aan om de bekende Disneyklassieker languit te (her)beleven. Met succes, want na de laatste scene trok het tot applaus bewogen publiek gelouterd de zaal uit, vervuld van een hoopvolle boodschap. Een boodschap die - als je er even bij stil staat - in de wereld naast het witte doek op een pak minder bijval kan rekenen.

​

'Alles wat je ziet, leeft met elkaar in een gevoelig evenwicht. Als koning moet je dat evenwicht kunnen begrijpen, en moet je respect hebben voor alles wat leeft', zo leert de Leeuwenkoning zijn zoon. We kunnen er misschien lacherig over doen, maar The Lion King leert onze jonge kijkers hoe het leven één evenwichtig systeem kan zijn waar sterk en zwak elkaar ondersteunen en nodig hebben. Je kan tegenslag hebben en wanhopen, maar met de steun van anderen kan je er opnieuw bovenop geraken. De savanne is een harmonische samenleving waarbij zowel de sterken als de zwakkeren elkaar nodig hebben om te overleven. En ja: de leeuw eet de antilope. Maar na zijn dood wordt ook hij de voedingsstof van het gras dat de antilope eet. It's the circle of life!

​

Ook de schaduwzijde van dat broze evenwicht wordt belicht in de film. Je treft in het ecosysteem ook machtsbeluste individuen aan die de verschillende dieren tegen elkaar proberen op te zetten door vingers te wijzen en zondebokken te creëren. Gevolg? Van het respectvolle evenwicht in hun samenleving blijft niets over dan 'eten of gegeten worden'. Iedereen is misnoegd, lijdt honger en wordt ongelukkig. Klinkt bekend?

​

Zolang de leeuw kan klauwen?

​

Als je de media erop naslaat, zie je vandaag genoeg pogingen om dat broze evenwicht te ondermijnen. 'Een euro kan je maar één keer uitgeven", zegt een politicus stoer. 'Ofwel aan een uitkering voor een nieuwkomer, ofwel voor extra pensioen.' De boodschap luidt dus: op onze savanne is het eten of gegeten worden. Het is jij of de ander. Kortom, het soort valse tegenstelling die we steeds vaker op ons bord krijgen en waar elk redelijk mens van gaat klauwen.

Dat de werkelijke cijfers een heel ander verhaal vertellen, deert onze politici hoegenaamd niet. En ze doen er met plezier nog een schep polarisatie bovenop: 'We moeten de migratie as such niet aan banden leggen, maar moeten zelf beslissen wie binnen mag en wie niet. Als je dat niet doet, blijf je in de situatie zitten dat vooral mensen naar hier komen die van een uitkering moeten leven.'

​

Dus, beste bioscoopliefhebbers, als je niet met een direct aantoonbare economische waarde aan de grenzen van ons rijk verschijnt, moet je niet rekenen op een happy ending. Gooi al die boodschappen over menselijke waarde, kansen geven en talenten ontplooien, samen met je lege zak popcorn, op het einde van de film maar overboord. Mensen reduceren tot cijfers en hen enkel op hun economische waarde afrekenen: is dat hoe we onze kinderen naar elkaar willen leren kijken?

​

Het ecosysteem van de sociale zekerheid

​

Alsof alle nieuwkomers niets meer zijn dan uitkeringstrekkers. Meer zelfs, alsof ze met die uitkering niet zouden bijdragen aan onze economie. Alsof zij hun eten en spullen niet in een winkel kopen. Bovendien kan ik u als voorzitter van het Bijzonder Comité (OCMW) Leuven melden dat zo goed als alle nieuwkomers snel werk vinden en graag bijdragen aan onze sociale zekerheid. Tot spijt van wie het benijdt: zo financieren zij wel degelijk mee de pensioenen van ons allemaal. Werkbereidheid is trouwens een voorwaarde om in aanmerking te komen voor een leefloon. De euro's die via die weg geïnvesteerd worden, betalen zichzelf terug. Want wie hier aan de slag gaat, draagt net zoals iedereen bij via de belastingen. Zo financieren we vervolgens samen de gezondheidszorg, de kinderopvang of de pensioenen in een periode van vergrijzing.

​

Op die manier is ook onze sociale zekerheid dus een soort ecosysteem dat er door solidariteit en herverdeling voor zorgt dat wanneer je de risico's van het leven ervaart je collectief beschermd bent. We kunnen de ingenieuze systemen van de natuur nooit helemaal nabootsen, maar moeten minstens probéren om met onze eigen systemen het goede leven voor iedereen mogelijk te maken. Dat doet bij uitstek het solidaire systeem dat we onze sociale zekerheid noemen. In onze sterke en zwakke momenten verzekert het ons tegen de risico's van het leven, net dankzij het feit dat we er allemaal aan bijdragen.

​

Een avondje film

​

Doordat onze sociale zekerheid zo evenwichtig en genuanceerd in elkaar zit en we in België correcte arbeidsvoorwaarden en -rechten hebben afgesproken, kunnen we een armoedeval vermijden en zijn we beter dan in de meeste andere landen beschermd tegen de toename van ongelijkheden. Maar dat systeem wordt vandaag steeds meer onder druk gezet door mensen die met valse tegenstellingen en vingerwijzen de solidariteit uit de sociale zekerheid willen halen.

​

Is het niet ontzettend triest dat politici zo'n puur economische en zwaar polariserende visie proberen te verkopen? In plaats van voortdurend naar de macht te surfen op de kap van mensen die alles hebben moeten achterlaten, zouden leiders net vertrouwen moeten geven en hoop bieden. Met als boodschap: het beleid wil investeren in ieder van ons.

Wat dat betreft is het erg bemoedigend dat vooral kinderen tijdens een avondje film die boodschap meekrijgen én enorm appreciëren. Dat ze in die twee uur waarschijnlijk meer over menselijkheid en solidariteit hebben opgestoken dan wanneer ze de voorbije jaren hun leiders hoorden spreken, daarvan rijzen je snorharen toch ten berge.

​