Hoorde u al van de 'dutjestaks'? Dat is de kost die aangerekend wordt aan ouders wier kindje soms nog een dutje nodig heeft op school. Betalen om te mogen slapen, ja, dat leest u goed. Als een kleutertje nog een dutje nodig heeft wanneer het op school zit, dan moet daarvoor geld neergelegd worden. Zo rekent een bepaalde school in Aalter voor een dutje in de slaapklas 1 euro per dag per kleuter. We kunnen hier met de vinger wijzen naar deze school, maar de eigenlijke mechanismen achter dit soort absurde maatregelen zitten veel hoger. Het is uiteraard niet de bedoeling van deze school om 'slapend rijk' te worden. Nee, we geraken als samenleving gewoon steeds meer en meer doordrongen van het nietsontziende marktdenken. Alles, werkelijk alles, heeft zijn prijs gekregen. Ook basisbehoeften, zoals even indutten in de kleuterklas.

​

En wat te denken van het volgende? Dit weekend hoorde ik nog een verhaal dat alle verbeelding tart. Een alleenstaande mama met drie jonge kinderen vertelde me dat haar 10-jarige zoon Matthijs al een tijdje voetbalt en recent werd gescout door een grote club. Dat ventje zit vol talent en kreeg de kans om zijn talent verder te ontdekken, geweldig toch? Los van de hogere inschrijvingskosten, duurder clubmateriaal, extra trainingen en dus ook meer ritjes, zou het een topseizoen worden. De extra ritjes namen de grootouders voor hun rekening en de hogere kosten kon de moeder dragen met wat spaargeld. De eerste zaterdag van het voetbalseizoen speelde Matthijs zijn eerste match. En om zijn match te mogen bijwonen, moest zijn mama betalen. Twee euro per supporter die wilde komen kijken. Jawel, gewoon om je eigen zoon te zien voetballen, mag je tegenwoordig ook geld ophoesten.

​

Of het nu dutjes zijn, of gewoon je kind zien voetballen: er zijn steeds meer situaties waarbij mensen onder druk gezet worden om mee te draaien in een economisch systeem waar ze geen vat op hebben. Het is betalen of er niet bij zijn, dat is de keuze die je moet maken. En natuurlijk wil je dat je kind kan slapen als het nodig is, of je kind zijn eerste goal zien maken. Voor hun kinderen hebben ouders alles over, dat weet iedereen maar al te goed. Het mag in deze extreem neoliberale tijden dus niet verbazen dat op de kap van de liefde van ouders voor hun kinderen geld geïnd wordt. Overal wordt beknibbeld - in het onderwijs, in cultuur, in de gezondheidszorg, in mobiliteit ... - en wat we vervolgens tekort komen, wordt doorgerekend aan de individuele gebruikers zoals de ouders van kinderen. Op die manier betalen we twee keer. We betalen nog altijd evenveel belastingen als vroeger (of zelfs meer!), maar krijgen er minder voor in de plaats. Plus, voor sommige diensten (die vroeger inbegrepen waren) moeten we dus nog een tweede keer in de buidel tasten. Wat immers te denken van al die scholen die steeds creatiever moeten worden in hun fondsenwerving om een afdak te bouwen voor de speelplaats van de kleuters, of de renovatie van de toiletten?

​

We hadden het nochtans goed voor elkaar. We hebben in de vorige eeuw immers een knap solidair systeem uitgewerkt, dat onze samenleving enorm vooruit heeft doen gaan en een grote groei van onze welvaart bracht: de sociale zekerheid. Elk van ons profiteert ervan mee. Door met z'n allen individueel een bijdrage naar vermogen te doen (onze belastingen), kunnen we gezamenlijk de hoge kosten van onderwijs, gezondheidszorg, veiligheid enzovoort dragen.

​

Maar de afbouw van ons sociaal systeem is ingezet door de verschillende regeringen. Overal wordt er beknibbeld op de sociale bijdragen. En doordat er minder collectief geld wordt voorzien, moeten diezelfde kosten opnieuw individueel doorgerekend worden. In dit geval dus aan ouders van kleuters die een dutje nodig hebben, of aan ouders die hun dochter of zoon willen zien voetballen of optreden, of naar het toilet willen op een functionerende wc op school.

​

We zetten de goede, gezonde ontwikkeling van kinderen onder druk met extra kosten voor ouders. Het is het hallucinante gevolg van een neoliberale visie waarin alles een markt wordt, alles koopwaar, alles kosten-baten. Dat de zorg en dienstverlening steeds minder goed worden, doet er niet toe, zolang de cijfers op papier er maar goed uit zien. Zolang er maar winst kan worden gemaakt. Het is een visie die al jaren als een gif binnensluipt in ons dagelijks leven en ons meer en meer beheerst. Scholen, sport- en cultuurinstellingen en zorgverstrekkers staan daarbij ook vaak met hun rug tegen de muur. Geen wonder dat zij zich genoodzaakt zien tot dit soort maatregelen. Zij zagen het ook graag anders, daar ben ik zeker van.

​

Onze samenleving is geen markt. We kunnen dit nog altijd een halt toeroepen, want we hebben het zelf in handen. We hoeven dit systeem van uitpersen niet verder te zetten. Honderd jaar geleden hebben we een heel andere keuze gemaakt, toen ook met het nodige kabaal. De welvaartsstaat deed ons met enorme sprongen vooruit gaan als samenleving. De kwaliteit van het onderwijs ging er pijlsnel op vooruit. Alle kinderen konden naar school, hele generaties gingen verder studeren, we kregen tijd voor hobby's en vakanties. Wie ziek werd, kon een dokter betalen en de nodige behandelingen krijgen. Het culturele en sportieve middenveld groeide en bloeide. Nu zien we dat door verregaande besparingen al die dingen terug op de helling staan. De kwaliteit van het onderwijs gaat erop achteruit, verenigingen moeten de boeken sluiten, om van de groeiende wachtlijsten in de zorg nog maar te zwijgen.

​

Kunnen we dan alstublieft de twee punten met elkaar verbinden? Want voor mij en steeds meer andere mensen is het zo klaar als een klontje. Besparen op cruciale aspecten van het leven, zoals een functionerende sociale zekerheid, een performant onderwijs, het middenveld, de zorg, .... doet de kwaliteit en de toegankelijkheid van alle mogelijke diensten en sectoren dramatisch dalen. Je kan niet zomaar op de kap van onze kinderen blijven besparen en dan verwachten dat de volgende generatie onze samenleving zal doen excelleren. Nee, om dat te bereiken moet de jeugd immers uitgeslapen zijn, goed onderwijs hebben genoten, en een beetje conditie kunnen kweken in de sportclub.

​

​

​

​